شمش چیست؟

### شمش و انواع آن

**شمش** توده‌ای از فلز تقریباً خالص است که به شکل و اندازه‌ای خاص (مانند میله، صفحه یا ورق) ریخته می‌شود تا برای نگهداری، حمل و نقل، و کار در یک محصول نیمه‌تمام یا نهایی مناسب باشد. این اصطلاح به قالبی اطلاق می‌شود که فلز در آن ریخته‌گری می‌شود و شامل فلزاتی مانند طلا، نقره و فولاد است که برای پردازش بیشتر به صورت شمش ریخته می‌شوند.

### شمش طلا

**شمش طلا** که به انگلیسی “gold bar” یا “gold ingot” نامیده می‌شود، طلای خامی است که حداقل عیار آن ۹۹۵ و حداکثر آن ۹۹۹.۹۹ است. نکته مهم در شمش طلا، **عیار آن** است؛ هرچه عیار بیشتر باشد، ارزش شمش نیز بیشتر خواهد بود. تولید شمش با عیار بالا نیازمند دستگاه‌ها و تکنولوژی‌های پیشرفته‌ای است که اغلب در اختیار شرکت‌های معتبر دنیا قرار دارد و به کشورهای دیگر واگذار نمی‌شود. در ایران، شرکت‌های معتبری تحت نظر بانک مرکزی و اتحادیه طلا فعالیت می‌کنند که قادر به تولید شمش‌هایی با خلوص ۹۹۵ هستند.

### انواع شمش

1. **شمش معمولی**:
– به محصولات نیم‌ساخته‌ای اطلاق می‌شود که در مراحل بعدی تولید تحت فرآیندهایی برای تبدیل به قطعات مورد نیاز قرار می‌گیرند.
– شمش‌ها می‌توانند از فلزات مختلفی مانند نیکل، آهن، آلومینیوم، کبالت و تیتانیوم باشند.
– فرآورده‌هایی با سطح مقطع بزرگ‌تر از ۲۲۵ سانتیمتر مربع شمش و با سطح مقطع کوچک‌تر شمشال نامیده می‌شوند.

2. **شمش تک کریستال**:
– یکی از انواع ساخت شمش است که توسط تکنیک‌های **بریجمن** یا **فرآیند چکرالسکی** تولید می‌شود.
– این نوع شمش به عنوان مواد معدنی عایق برای صنایع و زیورآلات یا نیمه‌هادی‌ها کاربرد دارد.
– شمش‌های تک کریستال به دلیل استحکام بالا در صنایع زیادی استفاده می‌شوند.
– تولید این نوع شمش با روش **دندریت تک کریستال** انجام می‌شود و تولید آن با ریخته‌گری نیست.

### فرآیندهای تولید شمش

1. **فرآیند بریجمن**:
– روشی برای تولید شمش‌های تک کریستال با استفاده از تکنیک‌های خاص که کیفیت و استحکام بالایی دارند.

2. **فرآیند چکرالسکی**:
– روشی دیگر برای تولید شمش‌های تک کریستال که به‌خصوص در تولید مواد نیمه‌هادی کاربرد دارد.

### ویژگی‌ها و کاربردهای شمش طلا

1. **خلوص بالا**:
– عیار شمش طلا می‌تواند تا ۹۹۹.۹۹ برسد، که نشان‌دهنده خلوص بسیار بالای آن است.

2. **کاربرد در زیورآلات**:
– شمش طلا به دلیل خلوص و کیفیت بالای خود، برای ساخت زیورآلات و جواهرات استفاده می‌شود.

3. **کاربرد در صنایع مختلف**:
– علاوه بر زیورآلات، شمش طلا در صنایع الکترونیک، پزشکی و حتی نظامی نیز کاربرد دارد.

### نتیجه‌گیری

شمش‌ها، به‌ویژه شمش طلا، به دلیل ویژگی‌های منحصر به فردشان نقش مهمی در صنایع مختلف دارند. از عیار بالای شمش طلا گرفته تا فرآیندهای تولید پیچیده و پیشرفته برای شمش‌های تک کریستال، این محصولات نیم‌ساخته اهمیت زیادی در اقتصاد و صنعت دارند. تولید شمش‌های با کیفیت و خلوص بالا نیازمند تکنولوژی‌های پیشرفته و شرکت‌های معتبر است که در برخی کشورها به صورت انحصاری فعالیت می‌کنند.